Beter | Bnr

De Nederlandse sector voor zorgtechnologie heeft een nieuw Groeiplan MedTech gepresenteerd, als aanvulling op het rapport van oud-ASML-topman Peter Wennink. De sector zegt zo'n vijf miljard euro aan publiek-private investeringen nodig te hebben in de komende tien jaar om innovatie in de zorg te versnellen en Nederland bij de wereldtop voor medische technologie te krijgen. Het plan is deze week aangeboden aan de ministeries van Volksgezondheid en Economische Zaken. In BNR Beter bespreken we wat er in het groeiplan staat en wat de investering moet opleveren. De sector zet in op onder meer autonome MRI-systemen, AI-gestuurde en robotondersteunde therapieën en een landelijk netwerk voor zorgdata en patiëntmonitoring. Volgens de initiatiefnemers zijn dit belangrijke ontwikkelingen om zowel de zorg als de economie te versterken. Het groeiplan schetst ook duidelijke randvoorwaarden: betere toegang tot zorgdata en een sterke AI-infrastructuur, snellere opschaling van innovaties van idee naar praktijk, innov

Steeds meer gezondheidsinformatie wordt continu gemeten, gewoon thuis of onderweg. Maar hoe vertaal je al die data uit sensoren, smartphones en wearables naar betrouwbare medische inzichten waar artsen en patiënten écht iets aan hebben? In deze aflevering van BNR Beter staat de opkomst van digitale biomarkers centraal: digitale metingen die inzicht geven in iemands gezondheid en ziekteverloop. Denk aan hartslag, hartritmevariabiliteit, slaap, beweging of loopsnelheid. Die biomarkers worden verzameld via sensoren en algoritmes, en steeds vaker ingezet om zorg persoonlijker, preventiever en minder afhankelijk van ziekenhuisbezoeken te maken. Presentator Nina van den Dungen gaat hierover in gesprek met twee experts uit het veld. Annika van Rosmalen, business developer Pharma & Digital Health bij TNO, legt uit hoe digitale biomarkers worden ontwikkeld, gevalideerd en toegepast in samenwerking met ziekenhuizen, patiëntenorganisaties en farmaceuten. Binnen het TNO Digital Biomarker Lab worden z

In Nederland leven ruim 200.000 mensen met epilepsie, vaak met aanvallen die ’s nachts plaatsvinden zonder dat patiënten of ouders het merken. Die nachtelijke aanvallen kunnen gevaarlijk zijn en zijn bovendien lastig te documenteren, waardoor behandelaars vaak onvoldoende zicht hebben op het echte aanvalspatroon. Een speciale wearable moet daar meer inzicht in geven, maar het Zorginstituut lijkt niet voldoende overtuigd.  Te gast zijn Jeroen van den Hout, CEO van het bedrijf achter de NightWatch, en Roland Thijs, neuroloog bij het LUMC en onderzoeksdirecteur bij SEIN. De NightWatch is ontwikkeld binnen een brede samenwerking tussen epilepsie-experts, ingenieurs en productontwikkelaars, en wordt inmiddels gebruikt door duizenden patiënten en zorginstellingen in meerdere landen. Presentatrice Nina van den Dungen spreekt met hen over hoe de wearable werkt: een armband die via hartslag- en bewegingsmetingen risico’s op tonisch-clonische aanvallen detecteert en direct alarm sla

In deze nieuwe aflevering van BNR Beter, gepresenteerd door Nina van den Dungen, gaat het over een neusspray die griepvirussen al in de neus moet blokkeren. De technologie wordt ontwikkeld door het Leidse biotechbedrijf Leyden Labs, dat werkt aan breed beschermende antilichamen die influenza kunnen tegenhouden nog vóór het lichaam geïnfecteerd raakt. Te gast zijn Koenraad Wiedhaup, CEO en medeoprichter van Leyden Labs, en Ingrid de Visser-Kamerling, Research Director bij het Centre for Human Drug Research (CHDR) en COO van INFECTA. Samen bespreken zij hoe deze innovatie werkt, waarom de aanpak fundamenteel verschilt van een griepvaccin en waarom vooral kwetsbare groepen – ouderen, mensen met een zwak immuunsysteem – er veel baat bij kunnen hebben. De spray richt zich op nu vooral op influenza A en B, de virussen die jaarlijks verantwoordelijk zijn voor miljoenen ziekenhuisopnames en circa een miljoen doden wereldwijd. Volgens Wiedhaup kan één dagelijkse neussp

Na jaren van dalende hiv-cijfers ziet Nederland voor het eerst weer een duidelijke stijging: 444 nieuwe hiv-diagnoses in het afgelopen jaar, en naar schatting meer dan 1600 mensen die niet weten dat ze met hiv geïnfecteerd zijn. Dat meldt Stichting HIV Monitor in de jaarlijkse berichtgeving over de cijfers. De toename van het aantal infecties baart zorgprofessionals zorgen, omdat deze stijging zich volgens onderzoekers de komende jaren waarschijnlijk zal voortzetten. Wat is de oorzaak van deze stijging en hoe voorkomen we grotere stijgingen in de toekomst? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee sleutelfiguren in de Nederlandse hiv-zorg en preventie: Kai Jonas, hoogleraar toegepaste sociale psychologie aan de Maastricht University en onderzoeker op het gebied van HIV-preventie Elske Hoornenborg, hoofd van het Centrum Seksuele Gezondheid bij de GGD Amsterdam en internist-infectioloog bij het Amsterdam UMC Samen duiden zij de nieuwe cijfers en bespreken ze wa

Het Radboudumc in Nijmegen gaat als eerste ziekenhuis ter wereld een nieuwe genetische test gebruiken die het vinden van zeldzame ziekten drastisch moet verbeteren. Met de zogenaamde long-read-sequencingtest kunnen veel langere stukken van het complete menselijke DNA worden gelezen dan voorheen, waardoor genetische foutjes veel beter zichtbaar zijn. Naar verwachting kunnen daardoor jaarlijks honderden extra patiënten duidelijkheid over de genetische oorzaak van hun ziekte krijgen. In deze uitzending van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee betrokken onderzoekers van het Radboudumc: Alexander Hoischen – Bioloog en hoogleraar voor genoomtechnologieën aan het Radboud UMC. Wendy van Zelst – Klinisch geneticus en Hoogleraar Zorg voor Zeldzaam, aan de Radboud en het Maastricht UMC. De nieuwe test kan vijftien huidige genetische onderzoeken vervangen en moet de zoektocht naar een juiste diagnose flink versnellen. In Nederland zijn naar schatting een miljoen mensen met ee

Op 14 november, Wereld Diabetes Dag, opent bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) een onderzoekscentrum dat de zoektocht naar genezing van diabetes type 1 moet versnellen: het Cure One Lab. Het lab is een intitiatief van Stichting DON en LUMC. In Nederland leven ruim 100.000 mensen met deze auto-immuunziekte, waarbij het eigen afweersysteem de cellen vernietigt die insuline aanmaken. Zonder insuline kunnen patiënten hun bloedsuiker niet reguleren en zijn zij dagelijks afhankelijk van sensoren, pompen en injecties. Een genezende behandeling bestaat nog niet – maar komt die nu dichterbij? In deze aflevering spreekt presentator Nina van den Dungen met twee sleutelpersonen in die zoektocht: Prof. dr. Eelco de Koning, hoogleraar diabetologie aan het LUMC en hoofd van het nieuwe Cure One Lab. Rens Vandeberg, Chief Impact Officer bij het Diabetes Fonds, dat het onderzoek financieel ondersteunt. De Koning legt uit hoe onderzoekers met stamceltechnologie insulineproducerende cellen wil

In het Meander Medisch Centrum in Amersfoort wordt deze week voor het eerst geopereerd met de Da Vinci 5, de nieuwste generatie operatierobot van Intuitive Surgical. Deze robot assisteert chirurgen bij kijkoperaties tot op een honderdste millimeter nauwkeurig en analyseert beelden achteraf met kunstmatige intelligentie. Zo kan de chirurg feedback krijgen op zijn eigen werk. Een primeur die ook vragen oproept over verantwoordelijkheid, opleiding en stress in de operatiekamer. Presentatrice Nina van den Dungen spreekt in deze aflevering met Ivo Broeders, chirurg en hoogleraar robotica bij het Meander MC, over de eerste operaties met de Da Vinci 5 en de rol van de robot in de operatiekamer. Ook te gast is Iwan van Vijfeijken, CEO van het Eindhovense Microsure, dat werkt aan een Nederlandse operatierobot voor open microchirurgie. Hun robot, de MUSA 3, maakt het mogelijk om op microschaal te opereren aan bloed- en lymfevaten. Precisiewerk dat nu slechts een klein deel van de chirurgen aankan. Verslaggever Sti

In deze speciale verkiezingsaflevering van BNR Beter, opgenomen in het Beatrix Theater in Utrecht, bespreken zorgprofessionals en kandidaat-Kamerleden de grootste uitdagingen in de Nederlandse gezondheidszorg. Van de oplopende werkdruk tot de rol van kunstmatige intelligentie – en van ondernemerschap tot ethiek in de zorg.  Presentator Nina van den Dungen ontvangt drie politieke partijen, elk gekoppeld aan een expert uit het zorgveld: Ondernemerschap in de zorg: huisarts en ondernemer Bernard Leenstra (Schok & Pomp, Stichting Burgerhulpverlening) pleit voor meer ruimte voor innovatie vanuit het werkveld, tegenover Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA), die waarschuwt voor te veel marktwerking.“De welwillende zorgondernemer krijgt nu geen enkele kans,” stelt Leenstra. AI in de zorg: intensivist en AI-specialist Jessica Workum (Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis) gaat in gesprek met Harmen Krul (CDA) over de belofte én de risico’s van kunstmatige intelligentie. Hoe zorgen we

In deze speciale aflevering van BNR Beter hoor je het eerste deel van Het Grote Zorgdebat, opgenomen in het Beatrix Theater in Utrecht. Zes politieke partijen kruisen de degens over één van de grootste verkiezingsthema’s van 2025: de toekomst van onze zorg. Dit debat wordt geleid door Donatello Piras, met als sidekick Suse van Kleef. In het derde en laatste deel gaat het over een gezonder Nederland. We geven in Nederland 49 keer meer geld uit aan zorg dan aan preventie, terwijl ongezond gedrag verantwoordelijk is voor 14 procent van de totale ziektelast. Als we niets veranderen, zullen de zorguitgaven richting 2050 bijna verdubbelen. Deelnemers aan het debat zijn Wieke Paulusma (D66), Vicky Maeijer (PVV), Harmen Krul (CDA), Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA), Harry Bevers (VVD) en Sarah Dobbe (SP) de degens over de rol van de overheid bij een gezonde levensstijl. Gaat de overheid te ver in haar bemoeienis, of juist niet ver genoeg?

In deze speciale aflevering van BNR Beter hoor je het eerste deel van Het Grote Zorgdebat, opgenomen in het Beatrix Theater in Utrecht. Zes politieke partijen kruisen de degens over één van de grootste verkiezingsthema’s van 2025: de toekomst van onze zorg. Dit debat wordt geleid door Donatello Piras, met als sidekick Suse van Kleef. In dit tweede deel gaat het over een van de grootste frustraties in de Nederlandse gezondheidszorg: de wachtlijsten Uit de patiëntenmonitor van 2024 blijkt dat 63% van de Nederlanders moet wachten op een behandeling, en een kwart zelfs langer dan twee maanden. Deelnemers aan het debat zijn de kandidaat-Kamerleden Julian Bushoff (GroenLinks–PvdA), Harmen Krul (CDA), Vicky Maeijer (PVV), Sarah Dobbe (SP), Harry Bevers (VVD) en Wieke Paulusma (D66). Ze gaan in debat over de oorzaken van de wachtlijsten, de rol van het eigen risico en de vraag of meer geld of juist minder marktwerking de oplossing is.

In deze speciale aflevering van BNR Beter hoor je het eerste deel van Het Grote Zorgdebat, opgenomen in het Beatrix Theater in Utrecht. Zes politieke partijen kruisen de degens over één van de grootste verkiezingsthema’s van 2025: de toekomst van onze zorg. Dit debat wordt geleid door Donatello Piras, met als sidekick Suse van Kleef. In dit eerste deel gaat het over werken in de zorg – een sector die afstevent op een tekort van ruim 266.000 medewerkers in 2034. Hoe zorgen we dat zorgverleners hun werk met plezier kunnen blijven doen, zonder te bezwijken onder werkdruk en administratie? Aan het woord zijn kandidaat-Kamerleden Harry Bevers (VVD), Sarah Dobbe (SP), Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA), Wieke Paulusma (D66), Harmen Krul (CDA) en Vicky Maeijer (PVV). Ze discussiëren over hogere lonen, regeldruk, marktwerking in de zorg, en de vraag: moet zorg nog concurreren – of vooral menselijk blijven?

Spermacellen die worden omgevormd tot minirobots om kanker te bestrijden – het klinkt als sciencefiction, maar het is werkelijkheid. Tenminste, in het laboratorium. Onderzoekers van de Universiteit Twente experimenteren met gemagnetiseerde spermacellen om medicijnen precies op de juiste plek in het lichaam toe te dienen. Nina van den Dungen spreekt hierover in deze aflevering van BNR Beter met Ewout Ligtenberg, onderzoeker aan de Universiteit Twente, en Ralf van de Laar, oncologisch gynaecoloog bij het Erasmus MC.  Ewout Ligtenberg legt uit hoe de techniek werkt, en hoe überhaupt dit idee is ontstaan. Vooral in de bestrijding van baarmoederhalskanker zou dit kunnen werken, maar ook voor vruchtbaarheidsbehandelingen zou dit wel eens een veelbelovende techniek kunnen zijn.  Ralf van de Laar legt uit hoe dit in de praktijk in behandelingen toegepast zou kunnen worden. Al duurt het nog jaren voordat de techniek klinisch inzetbaar is.  See omnystudio.com/listener for privacy inf

De zorg kampt met een enorm personeelstekort. De roep om meer handen aan het bed klinkt al jaren, maar het aantal studenten verpleegkunde daalt juist - en wie wél begint, haakt vaak voortijdig af. Waarom lukt het niet om jonge mensen én zij-instromers te behouden voor de zorg? In deze aflevering van BNR Beter onderzoekt Nina van den Dungen hoe het anders kan. Te gast zijn Hanny de Bruin, onderwijskundig teamleider bij mboRijnland, en Elise Spaan, oprichter van Floow.ai — een digitaal leerplatform dat theorie en praktijk in de zorg dichter bij elkaar wil brengen. Samen bespreken ze wat studenten afschrikt, waarom het imago van de zorg nog steeds worstelt met clichés, en hoe flexibel onderwijs en deelcertificaten het verschil kunnen maken. Ook hoor je hoe digitale tools en AI kunnen helpen om verpleegkundigen sneller bevoegd te maken, zonder concessies te doen aan kwaliteit of begeleiding. Is de toekomst van zorgonderwijs flexibel, digitaal en praktijkgericht? En hoe zorgen we dat stu

Een dwarslaesie verandert je leven ingrijpend: een beschadiging van het ruggenmerg kan leiden tot verlamming, uitval van organen — en een flink verminderde kwaliteit van leven. Maar een nieuwe medische doorbraak uit Nederland, Zwitserland en Canada geeft hoop. Onderzoekers hebben een implantaat ontwikkeld dat de bloeddruk van mensen met een dwarslaesie stabiliseert — en dat blijkt hun dagelijks functioneren drastisch te verbeteren. In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met Erkan Kurt, neurochirurg aan het Radboudumc, en Ilse van Nes, revalidatiearts bij de Sint Maartenskliniek. Samen onderzoeken zij hoe elektrische stimulatie in het ruggenmerg de verborgen zenuwbanen kan activeren die bloeddruk en rompcontrole aansturen. Het resultaat: minder duizeligheid, minder vermoeidheid — en patiënten die weer langer zelfstandig in hun rolstoel kunnen zitten. Ook hoor je redacteur Stijn Goossens in gesprek met Sjors Roosen, die als een van de eerste Nederlanders het implanta

In Nederland kampen ruim 1,2 miljoen mensen met een chronische longaandoening, zoals COPD, astma of longfibrose. Voor hen kan een simpele verkoudheid of griep al uitmonden in een ernstige longaanval, met wekenlang herstel of een ziekenhuisopname tot gevolg. Hoe kunnen we deze groeiende groep patiënten beter beschermen en hun kwaliteit van leven verbeteren? In deze aflevering van BNR Beter spreekt Nina van den Dungen met twee longartsen die elk vanuit hun expertise naar oplossingen zoeken:

Kunstmatige intelligentie wordt vaak gepresenteerd als dé oplossing voor alle problemen in de zorg. Maar in de praktijk stranden veel projecten omdat implementatie ingewikkeld blijkt. Hoe zorg je ervoor dat AI niet een mooie belofte blijft, maar daadwerkelijk de werkdruk verlaagt en de patiëntenzorg verbetert? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee specialisten van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC): Leandra van Leeuwen-Mulder, data engineer bij het CAIRELab, en Albert Simonse, wondverpleegkundige en Nursing Information Officer. We horen hoe het CAIRELab fungeert als AI-expertisecentrum binnen het LUMC en waarom juist de samenwerking tussen technici en zorgprofessionals cruciaal is. Leandra vertelt over succesvolle toepassingen zoals de opnamevoorspeller, een systeem dat met AI berekent hoeveel patiënten waarschijnlijk moeten worden opgenomen en daarmee de communicatie en capaciteit op de spoedeisende hulp en de opnameafdeling sterk verbet

De Nederlandse zorgkosten stijgen jaar na jaar, het ziekteverzuim in de sector is hoger dan in welke andere branche ook, en de personeelstekorten nemen toe. Met Prinsjesdag en de verkiezingen in aantocht is dit hét moment om de balans op te maken: hoe houden we ons zorgstelsel toekomstbestendig? In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met huisarts en columnist Danka Stuijver en gezondheidseconoom Xander Koolman over de harde keuzes die we als samenleving moeten maken. Stuijver, auteur van het boek Dit kost ons de zorg, wijst op een paradox: aan de ene kant worden gezonde veertigers met vage knieklachten binnen twee weken doorverwezen voor een MRI, terwijl kwetsbare kinderen maanden op jeugdzorg moeten wachten. Het probleem is niet alleen geld, maar vooral prioritering: wie krijgt welke zorg, en waarom? Koolman benadrukt dat het huidige stelsel versnipperd is en dat zorgaanbieders vaak zelf bepalen waar de capaciteit naartoe gaat. Dat leidt tot rendabele zorg, maar niet

Onze biologische klok bepaalt veel meer dan alleen wanneer we moe worden. Het interne ritme in onze hersenen en cellen stuurt ook hoe we voedsel verteren, hoe ons immuunsysteem reageert en zelfs hoe goed medicijnen werken. Maar in de praktijk houden we daar in de zorg en in de maatschappij nauwelijks rekening mee. Van nachtdiensten tot vaste schooltijden en ziekenhuizen die patiënten midden in de nacht wakker maken: ons natuurlijke ritme raakt uit balans, met grote gevolgen voor gezondheid en herstel. In deze aflevering van BNR Beter spreekt presentator Nina van den Dungen met twee experts: Inês Chaves (Erasmus MC), chronobioloog die onderzoekt hoe te vroeg geboren baby’s hun biologische klok ontwikkelen op de intensive care. Ze laat zien hoe licht-donker-ritmes en de samenstelling van moedermelk invloed hebben op de ontwikkeling van deze kwetsbare kinderen. Dirk Jan Stenvers (Amsterdam UMC), internist-endocrinoloog die onderzoekt hoe slaap, voeding en medicatie in ziekenhuizen beter afge

Steeds minder meisjes en vrouwen slikken de anticonceptiepil, blijkt uit onderzoek van de Rutgers stichting. Vooral vanwege de hoeveelheid hormonen die het bevat en de eventuele bijwerkingen die dat geeft. Ondertussen zijn er volop ontwikkelingen gaande om hormoonvrije anticonceptie te ontwikkelen. Daarover praten we in deze aflevering met arts en onderzoeker Nanke Cui, verbonden aan het LUMC en werkt aan een hormoonvrije anticonceptiepil. Ook praten we met Leonie van de Kamer, co founder en Chief Clinical Affairs van Choice. Zij werkt aan een minuscuul klepje voor in de eileider die open en dicht kan. In de hormoonvrije pil zit het stofje Mifepriston, een antihormoon. Dit middel werkt juist tégen het hormoon progesteron, waardoor je niet zwanger kan raken. Deze pil hoef je in plaats van dagelijks, maar één keer per week in te nemen. Een jaar lang kunnen vrouwen tussen de 18 en 35 jaar die in aanmerking komen deze pil testen.  Bij de methode van Choice wordt een minuscuul klepje in d